pisanie o nauce

Krótka, ale konkretna i na temat. Bez zbędnych anegdot i opowiastek. Tylko Ty, rośliny i zmysły. I oczywiście odwołania do badań naukowych. Czasem wymaga większego skupienia i koncentracji, ale warto podjąć ten wysiłek, aby lepiej zrozumieć pewne zjawiska i procesy. Procesy, które pozwalają autorowi na wyciągnięcie w epilogu fascynującego wniosku: “Rośliny są w pełni świadome otaczającego je świata”.

“Jak to możliwe, że bierzemy narządy od kogoś, kto właśnie umarł, wkładamy je komuś innemu, kto już właściwie umiera, i te narządy nagle zaczynają pracować?” – pyta w jednym z początkowych fragmentów swojej książki, transplantolog Joshua D. Mezrich. Pomimo wielu lat pracy na oddziałach transplantologicznych, nie przestaje go fascynować sama możliwość wykonywania czegoś tak niezwykłego jak przeszczep narządu.

Już na wstępie biolog Thor Hanson jednoznacznie uświadamia: “Pszczoły miodne stanowią tylko część całej historii”. I rzeczywiście wspomina o nich o wiele rzadziej, niż można zakładać.

To nie jest książka o byciu pobudzonym, pobudzaniu czy pobudzaczach. Nie odpowiada na też na pytanie: “Skąd się hormony wzięły” (jak dla mnie niezbyt trafnie sformułowany jest podtytuł polskiego wydania). Autorka próbuje natomiast opowiedzieć nam o tym, jak na przestrzeni lat dowiadywaliśmy się o istnieniu hormonów.

Krążymy wokół niego z zawrotną prędkością. Wraz z nami cała nasza biologia (a konkretnie chronobiologia). To na niej i na słońcu (rzecz jasna) koncentruje swoją uwagę Linda Geddes książce “W pogoni za słońcem. O świetle słonecznym i jego wpływie na ciało i umysł”.

Nie spieprzyliśmy wszystkiego. Tytuł książki straszy nas dość mocno, więc czuję się w obowiązku od razu uspokoić. Absolutnie nie jest to publikacja, która jest w stanie obronić tezę “o spieprzeniu przez nas totalnie wszystkiego”. Jest jednak w stanie obronić tezę o tym, że popełnialiśmy, popełniamy i będziemy nadal popełniać błędy (czasem mocno spektakularne). I na dodatek mało się z nich nauczymy, bo jak pokazuje historia, te nasze spektakularne błędy (równie spektakularnie) powtarzamy.

Pacjenci zamknięci w szarej strefie świadomości nie są w stanie przekazać żadnego sygnału. Jedyną drogą komunikacji z nimi jest analiza reakcji mózgu. Takie właśnie analizy od wielu lat wykonuje i od wielu lat udoskonala neurobiolog Adrian Owen. W książce “Mózg. Granica życia i śmierci” opowiada historię swoich poszukiwań sposobów komunikacji z tymi, których głosu nie jesteśmy w stanie usłyszeć.

Jak często zadajemy sobie to pytanie? I czy znamy na nie odpowiedź? Po przeczytaniu książki “Dlaczego śpimy” niektórym z nas na pewno szeroko otworzą się oczy. Miejmy nadzieję, że nie nastąpi w środku nocy, bo jedną z kluczowych rzeczy, do jakich dr Matthew Walker stara się nas przekonać, jest to, jak ważny jest spokojny i długi sen. Realizuje to zadanie w doskonałym stylu, bo książka jest świetnie skonstruowana, ciekawa, wciągająca i niezwykle pouczająca.